Halilürrahman ‘’Rahman’ın halili, dostu’’ anlamında Hz. İbrahim (as) için kullanılan bir vasıf. Halil çok samimi, sırdaş dost anlamına geliyor. Hz. İbrahim (as) Rabbimizin ‘Halilim’ diye hitap ettiği hayat safhaları sıkça tefekkür edilecek ilginç bir peygamber: Çocukken putları kırması, Rabbini mevcudatı tefekkür ederek tanıması, Hz. Sare ve Hz. Hacer Validelerimizle evliliği, Nemrud’un ateşi ile imtihanı, oğulları Hz. İsmail ve Hz. İshak ile muhatabiyetleri, Kabe’yi inşası, kıyamete kadar zürriyeti için yaptığı duaları, misafirlerine kurduğu bereketli sofraları… Rabbimiz her namazımızda ve hac farzında ailesini (Al-i İbrahim) sıkça hatırlatıyor bize.
Onun ailede mahremiyet sırrı üzerine ibretli hayat levhalarından bir tabloyu hadis rivayetleri ışığında aktaralım:
Kapının eşiği olmak…
Hz. İbrahim (as) oğlu Hz. İsmail`in evliliğinden sonra onu ziyarete gider. Onu evde bulamaz. Gelini de Hz. İbrahim’i (as) tanımaz. Gelininden kocasının ne halde olduğunu sorar:
“Rızkımızı tedarik etmek üzere (avlanmaya) gitti” der. Hz. İbrahim, geçimlerini sorar. Kadın: “Halimiz fena, darlık ve sıkıntı içindeyiz!” diyerek şikayetçi olur. Bunun üzerine Hz. İbrahim (as) giderken: “Kocan gelince, benden selam söyle kapısının eşiğini değiştirsin” der.
Hz. İsmail (as) eve geldiğinde: “Eve herhangi bir kimse geldi mi?” diye sorar.
Eşi: “Evet şu şu evsafta bir ihtiyar geldi. Seni sordu, ben de haberini verdim, yaşayışımızdan sordu, ben de sıkıntı ve darlık içinde olduğumuzu söyledim” der.
Hz. İsmail: “Sana bir tavsiyede bulundu mu?” diye sorar.
Eşi: “Evet! Sana selam söylememi ve kapının eşiğini değiştirmeni söyledi!” der. Hz.İsmail:
“Bu babamdı. Seninle ayrılmamı bana emretmiş. Haydi artık ailene git!” der ve hanımını boşar. Bir süre sonra başka kadınla evlenir.
Hz. İbrahim (as) bir müddet sonra yine geldiğinde Hz. İsmail`i (as) evde bulamaz. Kendini tanıtmadan, oğlunu sorar. Kadın: “Maişetimizi kazanmaya gitti!” der. Hz. İbrahim (as): “Haliniz geçiminiz nasıldır?” der. Kadın: “İyiyiz, hayır üzereyiz, bolluk içindeyiz” diye Allah`a hamd ve senada bulunur. Bu cevap Hz. İbrahim’i (as) çok mutlu eder.
“Ne yiyip, içiyorsunuz?” diye sorar. Hanım: “Et yiyoruz! Su içiyoruz!” der. Hz. İbrahim: “Allah’ım, et ve suyu haklarında mübarek kıl!” diye bereket duası edip (Onun bu duası hürmetine o topraklarda et ve suya kıyamete kadar rahat ulaşılacağı kaynaklarda mealen belirtiliyor) “Kocan geldiği zaman, benden ona selam söyle ve kapısının eşiğini sabit tutmasını söyle!” der.
“Hz. İsmail eve gelince “Yanınıza uğrayan oldu mu?” diye sorar. Eşi: “Evet, bize yaşlı bir adam geldi, kılık kıyafeti düzgündü!” diyerek övücü cümleler kurar. “Benden seni, yaşayışımızın nasıl olduğunu sordu. Mutlu olduğumuzu söyledim!” der. Hz.İsmail: “Sana bir tavsiyede bulundu mu?” diye sorar. Kadın: “Evet sana selam ediyor, kapının eşiğini sabit tutmanı emrediyor” der. Hz. İsmail (as) sevinerek : “Bu babamdı. Eşik de sensin, evliliğimizin devamını emrediyor! Sen yanımda değerli idin, şimdi kıymetin daha da arttı” der.
Peygamberimizin (asm) ailesi de Hz. İsmail’in (as) soyundan gelmektedir.
Hülasa
Kapı eşiği içeriden dışarıya ve dışarıdan içeriye zarar gelebilecek şeyleri engellemek üzere kapı çerçevesi ile bütünlük içinde kapının hemen önüne küçücük yapılan bir yükseltidir. Hz. İbrahim’in (as) benzetmesiyle kapı koca ise, eşik de kadındır. Evdeki mahremiyete özen göstermesi, kapı ile ahenk içinde hareket etmesi, eve zarar verecek hallerden kaçınması gerekir.